Διευκρινιστική εγκύκλιος ΕΦΚΑ: 22/5/2017 -

Η προσφάτως δημοσιευθείσα εγκύκλιος του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ - 22/5/2017)
επιχειρεί να καταστήσει σαφή τον τρόπο υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών, εκείνων που τερμάτισαν
τον εργασιακό τους βίο από την 13^η Μαΐου 2016 και έπειτα (Ν. 4387/2016).

Αναλυτικότερα και με σημείο αναφοράς τις συντάξιμες αποδοχές των Ελεύθερων Επαγγελματιών
(πρώην ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ), η κύρια σύνταξη θα αποτελεί το άθροισμα 2 τμημάτων:
α) της Εθνικής σύνταξης, η οποία θα χρηματοδοτείται απευθείας από τον Κρατικό Προϋπολογισμό
και όχι από τις ασφαλιστικές εισφορές και β) της Ανταποδοτικής σύνταξης, η οποία θα προκύπτει
βάσει των αποδοχών επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές, των ποσοστών αναπλήρωσης και του
γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Α) Εθνική σύνταξη: Ορίζεται στα 384 €/μήνα και καταβάλλεται ακέραια εφόσον έχουν συμπληρωθεί
τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Το ποσό της εθνικής σύνταξης βαίνει μειούμενο κατά 2% για κάθε έτος
ασφάλισης που υπολείπεται των 20 ετών, εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης.

Β) Ανταποδοτική σύνταξη: Το προς χορήγηση ποσό θα προκύπτει από τη συνεκτίμηση μίας σειράς
παραμέτρων, όπως:

• τις συντάξιμες αποδοχές/εισόδημα, επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές, καθ’ όλη τη
  διάρκεια του ασφαλιστικού βίου.
• το χρόνο ασφάλισης.
• τα ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης επί των συντάξιμων αποδοχών (βλ. Πίνακα 1).
• το μέσο γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, που ίσχυε για κάθε έτος ασφάλισης, βάσει των
  επίσημων δημοσιευμένων στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Επισημαίνεται ότι στις διατάξεις της εκδοθείσας από τον ΕΦΚΑ εγκυκλίου, εμπίπτουν οι ασφαλισμένοι
που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης είτε πριν από τις 13/5/2016 είτε από την ημερομηνία
αυτή και μετά, των οποίων η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται από την προαναφερθείσα ημερομηνία
και εντεύθεν.

Κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος: Ισούται με τον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό
μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα το κατώτατο όριο διαμορφώνεται σε 586,08 €).

Ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος: Ανέρχεται στα 5.860,8 € (έμμισθοι ασφαλισμένοι του
άρθρου 38 του Ν. 4387/2016).

Β.1: Ορισμός Εισοδήματος:

Για το διάστημα μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού εισόδημα νοείται το ποσό που θα
αποτελούσε το ασφαλιστέο μηνιαίο εισόδημα αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που
πράγματι καταβλήθηκε για κάθε μήνα ασφάλισης, συνυπολογιζομένων, με αναγωγή κατά κεφαλήν,
τυχόν υφισταμένων κατά το διάστημα αυτό κοινωνικών πόρων υπέρ των αντίστοιχων ταμείων.

Για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης των αιτήσεων συνταξιοδότησης που
θα κατατεθούν από 13/5/2016 έως 31/12/2016, λαμβάνονται υπόψη ο μέσος μηνιαίος μισθός – εισόδημα
που προκύπτει από το έτος 2002 και έως την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Από 1/1/2017
και κάθε επόμενο έτος αυτή η περίοδος αναφοράς αυξάνεται κατά ένα έτος.

Παράδειγμα υπολογισμού ετήσιου εισοδήματος: Έστω ότι το έτος 2009 καταβλήθηκε εισφορά
(μόνο υπέρ κλάδου ασφάλισης) στην πρώην 5^η ασφαλιστική κατηγορία του ΟΑΕΕ ποσού 279,81 €.
Το εισόδημα θα προκύπτει ως εξής:

(α): 279,81 € * 12 μήνες = 3.357,72 €

(β): 3.357,72 € : 20% (αναλογία εισφοράς υπέρ κλάδου ασφάλισης) =16.788,6 €

Β.2. Προσαύξηση/αναπροσαρμογή των αποδοχών Ελεύθερων Επαγγελματιών, με βάση
το γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.:

Όπως και στην περίπτωση των Μισθωτών, οι αποδοχές των Ελεύθερων Επαγγελματιών
αναπροσαρμόζονται μέχρι και το 2020 με βάση τη μεταβολή του μέσου ετήσιου Γενικού Δείκτη
Τιμών Καταναλωτή (ΔτΚ) της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και από το 2021 και μετά με βάση το Δείκτη μεταβολής
Μισθών (ΕΛ.ΣΤΑΤ.)

Παράδειγμα υπολογισμού ετήσιας προσαύξησης αποδοχών με βάση το ΔτΚ: Έστω
ότι καταβλήθηκε εισφορά το έτος 2009 στην 5^η πρώην ασφαλιστική κατηγορία του ΟΑΕΕ
ποσού 279,81 €. Η αίτηση συνταξιοδότησης υποβλήθηκε το Νοέμβριο του 2016. Η προσαύξηση
του εισοδήματος με βάση το ΔτΚ θα υπολογιστεί ως εξής:

(α): 279,81 € * 12 μήνες = 3.357,72 €

(β): 3.357,72 € : 20% (αναλογία εισφοράς υπέρ κλάδου ασφάλισης) =16.788,6 €

(γ): 16.788,6 € * 1,05521 (Μέσος Ετήσιος Γενικός ΔτΚ 2009) =17.715,49 €

Β.3: Ετήσια ποσοστά Αναπλήρωσης:

Το τελικό ποσό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης υπολογίζεται για το σύνολο του
χρόνου ασφάλισης, με βάση τα ποσοστά αναπλήρωσης του παρακάτω πίνακα:

Πίνακας 1: Ποσοστά (%) Αναπλήρωσης, με βάση τα έτη ασφάλισης
Έτη Ασφάλισης	Τελικό (%) Αναπλήρωσης	Έτη Ασφάλισης	Τελικό (%) Αναπλήρωσης	Έτη Ασφάλισης	Τελικό (%) Αναπλήρωσης
0 – 15	11,55%	25,01 - 26	21,71%	36,01 - 37	37,20%
15,01 - 16	12,39%	26,01 - 27	22,74%	37,01 - 38	39,00%
16,01 - 17	13,23%	27,01 - 28	23,95%	38,01 - 39	40,80%
17,01 - 18	14,07%	28,01 - 29	25,16%	39,01 - 40	42,80%
18,01 - 19	14,97%	29,01 - 30	26,37%	40,01 - 41	44,80%
19,01 - 20	15,87%	30,01 - 31	27,79%	41,01 – 42 και περισσότερα	46,80%
20,01 - 21	16,77%	31,01 - 32	29,21%
21,01 - 22	17,73%	32,01 - 33	30,63%
22,01 - 23	18,69%	33,01 - 34	32,22%
23,01 - 24	19,65%	34,01 - 35	33,81%
24,01 - 25	20,68%	35,01 - 36	35,40%

Β.4: Παράδειγμα υπολογισμού τελικού ποσού ανταποδοτικής σύνταξης παλαιού
ασφαλισμένου στον ΟΑΕΕ/ΤΕΒΕ.

Έστω ασφαλισμένος με συνολικό χρόνο ασφάλισης 40 έτη, ο οποίος υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης
το Δεκέμβριο του 2016. Τα βήματα υπολογισμού της Ανταποδοτικής σύνταξης έχουν ως εξής (στοιχεία Πίνακα 2):

• Συνολικές αποδοχές: Από 1/1/2002 έως 31/12/2016, σε διάστημα δηλαδή 180 μηνών
  (12 μήνες * 15 έτη), ο ασφαλισμένος έχει συνολικές αποδοχές 254.319,1 € (στήλη Δ – Πίνακας 2).
  Το συγκεκριμένο ποσό είναι το γινόμενο μεταξύ των συντάξιμων αποδοχών
  (συνολικές καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές : 20% → ποσοστό εισφοράς κλάδου σύνταξης)
  και του Μέσου ετήσιου Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔτΚ) κάθε έτους, έτσι όπως
  δημοσιεύεται από την ΕΛ.ΣΤΑΤ.
• Μέσες μηνιαίες αποδοχές: Από το 2002 – 2016 οι μέσες μηνιαίες αποδοχές εκτιμώνται
  στα 412,9 € (254.319,1 : 180 μήνες).
• Ανταποδοτική σύνταξη: 412,9 € (μέσες μηνιαίες αποδοχές) * 42,80% (συντελεστής
  αναπλήρωσης για 40 χρόνια ασφάλισης – βλ. πίνακα 1) = 604,7 €.
• Συνολική μηνιαία κύρια σύνταξη: 384 € (Εθνική σύνταξη) + 604,7 €
  (Ανταποδοτική σύνταξη) = 988,7 €

 

Πίνακας 2: Υπολογισμός των ετήσιων αναπροσαρμοσμένων με το γενικό ΔτΚ της ΕΛ.ΣΤΑΤ. αποδοχών
	Συνολικές ετήσιες καταβληθείσες εισφορές (υπέρ κλάδου σύνταξης) (Α)	Συντάξιμες   αποδοχές (Β) = (Α) : 20%	Μέσος ετήσιος Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔτΚ) της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (Γ)	Ετήσιες αποδοχές, αναπροσαρμοσμένες με το ΔτΚ (Δ) = (Β) * (Γ)
2002	1.716,0 €	8.580,0 €	1,30263	11.176,6 €
2003	2.268,0 €	11.340,0 €	1,25858	14.272,3 €
2004	2.448,0 €	12.240,0 €	1,22311	14.970,9 €
2005	2.640,0 €	13.200,0 €	1,18175	15.599,1 €
2006	2.796,0 €	13.980,0 €	1,14510	16.008,5 €
2007	2.961,0 €	14.805,0 €	1,11283	16.475,4 €
2008	3.197,9 €	15.989,5 €	1,06798	17.076,5 €
2009	3.357,7 €	16.788,5 €	1,05521	17.715,4 €
2010	3.787,1 €	18.935,5 €	1,00771	19.081,5 €
2011	3.787,1 €	18.935,5 €	1,00000	18.935,5 €
2012	3.787,1 €	18.935,5 €	1,00000	18.935,5 €
2013	4.049,5 €	20.247,5 €	1,00000	20.247,5 €
2014	4.049,5 €	20.247,5 €	1,00000	20.247,5 €
2015	3.357,7 €	16.788,5 €	1,00000	16.788,5 €
2016	3.357,7 €	16.788,5 €	1,00000	16.788,5 €
Σύνολο	-	-	-	254.319,1 €

Σύνοψη βασικότερων συμπερασμάτων για τον υπολογισμό της Ανταποδοτικής
σύνταξης των ελεύθερων επαγγελματιών (πρώην ΟΑΕΕ/ΤΕΒΕ):

• Ως έτος βάσης για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων και δη του ανταποδοτικού μέρους
  αυτών, λογίζεται το 2002. Ακόμη δηλαδή και για κάποιον με 40 χρόνια ασφάλισης, όπως στο
  προαναφερθέν παράδειγμα, τα έτη πριν το 2002 δε θα λαμβάνονται υπόψη.
• Για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης από τις 13/5/2016 έως 31/12/2016 οι συντάξιμες αποδοχές
  καθορίζονται από τον μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών της περιόδου μεταξύ 2002 και της
  ημέρας που προηγήθηκε της ημερομηνίας κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης. Από το 2017
  και κάθε επόμενο έτος, η περίοδος αναφοράς θα αυξάνεται κατά ένα έτος.
• Οι ετήσιες συντάξιμες αποδοχές αποτελούν το πηλίκο μεταξύ των καταβληθεισών εισφορών
  (κλάδος σύνταξης) κάθε έτους και του συντελεστή 20%, ο οποίος αποτελεί το ποσοστό της
  εισφοράς για τον κλάδο σύνταξης.
• Εφόσον υπολογιστούν οι ετήσιες συντάξιμες αποδοχές, αυτές πολλαπλασιάζονται με τον
  εκάστοτε μέσο γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κάθε έτους, με βάση τα επίσημα στοιχεία
  της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Από την παραπάνω διαδικασία προκύπτουν οι ετήσιες αναπροσαρμοσμένες,
  βάσει του γενικού ΔτΚ της ΕΛ.ΣΤΑΤ, αποδοχές του ασφαλισμένου. Η παραπάνω διαδικασία
  θα εφαρμόζεται μέχρι και το 2020, ενώ από το 2021 και μετά οι αποδοχές των Ελεύθερων
  Επαγγελματιών θα εκτιμώνται βάσει του Δείκτη Μεταβολής Μισθών της ΕΛ.ΣΤΑΤ.
• Κατόπιν, οι αναπροσαρμοσμένες στον ετήσιο γενικό ΔτΚ της ΕΛ.ΣΤΑΤ. ετήσιες αποδοχές
  του ασφαλισμένου, πολλαπλασιάζονται με τα προβλεπόμενα ποσοστά αναπλήρωσης του
  Πίνακα 1 (βάσει των ετών ασφάλισης) και προκύπτει το τελικό ποσό της Ανταποδοτικής σύνταξης.
• Από το άθροισμα του Ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης και του αντίστοιχου της Εθνικής,
  συνάγονται οι τελικές αποδοχές της κύριας σύνταξης του ασφαλισμένου.
• Τέλος, περιπτώσεις όπως εκείνες της παράλληλης ασφάλισης και της προσαύξησης της
  τελικής σύνταξης για όσους έχουν καταβάλλει αυξημένες εισφορές, θα ρυθμιστούν σε
  μεταγενέστερη εγκύκλιο που θα εκδώσει το Υπ. Εργασίας.